Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından çıkarılan İmar Barışı düzenlemesi kapsamında “yapı kayıt belgesi” almak için yapılan başvurular 31 Ekim 2018 tarihinde sona eriyor. Başvuruda bulunan kişiler, 31 Aralık 2018 tarihine kadar da belirlenen kayıt bedellerini ödeyecek. Başvuru süresinin dolmasına kısa bir süre kalmış olmasına rağmen vatandaşların çoğu imar barışı düzenlemesinin ne getirdiğinden habersiz. Sarıyer Belediye Başkanı Şükrü Genç, İmar Barışı’nı Sözcü’ye anlattı.
TAPU SORUNUNU ÇÖZMÜYOR
İmar Barışı hakkında merak edilenleri İstanbul'un imar sorununun en yoğun yaşandığı Sarıyer’in Belediye Başkanı Şükrü Genç, imar barışı düzenlemesinin sanıldığı gibi gecekonduda yaşayan vatandaşın en büyük derdi olan tapu ve mülkiyet sorununu çözmediğine dikkat çekti. Yeni düzenlemenin sitelerde mevzuat gereği çözülemeyen birikmiş sorunlarının bir kısmına çözüm getirdiğini belirten Şükrü Genç, şunları anlattı:
İKİ AŞAMALI: İmar Barışı iki aşamalı. İlk aşamada yapı kayıt belgesi verilecek. 31 Ekim'e kadar başvurular tamamlanacak. 31 Aralık 2018'e kadar da belirlenen yapı kayıt belgesi bedelleri ödenecek. İkinci aşama iskan alma aşaması. Ruhsatını alarak başlamış ama sonra ruhsata aykırı hale gelmiş binalar iskanını alabilir. Çünkü ruhsatlı başlamışlar. Ama gecekondularda hiç ruhsat yok. Yapı kayıt belgesini alabilir ama ruhsatı olmadığı için oturma izin belgesini yani iskanını alamaz. Gecekonduların ruhsata kavuşma, binasını yenileme şansı yok. Sadece tamamen kaçak olan gecekondular kapı numarası alıp elektrik- doğalgaz bağlatabilecek yine ne ruhsatı ne tapusu olacak.
İSKAN BELGESİ: Yasanın Türkçesi şu: Ruhsat almış, inşaat başlamış ama yolda şaşmış, ilaveleri olmuş binaların tamamlanıp oturma izin belgesi yani iskan belgesi alabilmesi için bu işlemlerin tamamının yenilenmesi anlamına geliyor. Beyanı, vatandaşın kendisi yapıyor.
KAÇAK FURYASI: Turizm bölgelerinden inanılmaz bir kaçak inşaat furyası başladı. Niye? Beyanı kendisi yapacağı için bugün başladığı kaçak inşaatını fotoğraflayıp bunu 2018'den önce yaptığını söylüyor. Türkiye'de inşaat yapmanın yasaları kuralları var böyle olmaz.
KAÇAKLAR DEPREMDE YIKILIRSA NE OLACAK?
Sarıyer Belediye Başkanı çarpıcı bir deprem uyarısında da bulundu: “Esenyurt'ta kaçak binalar var. 40 katlı bina ruhsatı alındı, temeller, taşıyıcı sistemler 40 kata göre yapıldı. Ama 60 kat yapıldı. Şimdi 20 kat affedilecek. Peki bu binanın 40 kata göre yapılan temeli 60 katı nasıl taşıyacak? Güçlendirme yapacağım diyemez yeni binanın güçlendirmesi mi olur? Bina depremde yıkılırsa sorumluluk vatandaşta olacak onu affedende değil.”
BU YASAYI YAPANLAR ANLAMINI BİLMİYOR
Yasanın hazırlanış biçimini eleştiren Şükrü Genç, şu değerlendirmeyi yaptı: “Bu yasanın içinde tek güzel bir söz var ‘barış.' Başka bir şey yok. Yasanın yapım sürecinde sorun var. Yasalar böyle hazırlanmaz. Yasaların önce altlıkları hazırlanır. Burada altlık sonradan oluşturulmaya çalışılıyor ve bu noktada da keyfiyetler ortaya çıkıyor. Yeni yönetmelikler, yeni kararnameler çıkarıyorlar. Yasayı yapan anlamının ne olduğunu bilmiyor.”
İMAR BARIŞI'NDA EN ÇOK MERAK EDİLEN SORULAR VE YANITLARI
Soru: İmar Barışı hangi binaları kapsıyor?
Cevap: 2018 yılından önce belediye mülkü, kişilerin kendi mülkleri ve milli emlak mülklerinde yapılmış olan bütün binaları kapsıyor. Tüm bu yapılar için yapı kayıt belgesi başvurusu yapılabilir.
Soru: Bu yasa ile tapu alınabilir mi?
Cevap: Yasa bu haliyle imar sorununu ve tapu sorununu çözen bir düzenleme değildir. Bu düzenleme metninde tapu ifadesi hiç geçmiyor. Ruhsatlı başlamış, fakat kaçak duruma düşen binaların imar sorunu yasanın bu haliyle çözülüyor. Plan sorunu olmayan muvafakat (onama) sorunu olmayan siteler ve kooperatifler için avantajlı görünüyor.
Soru: Yapı Kayıt Belgesi almanın ne gibi faydaları var?
Cevap: Yapınızın üzerinde bir yıkım kararı varsa yapı kayıt belgesi aldığınızda bu karardan kurtulmuş olacaksınız. Bu tehdidi kaldırmaya yönelik bir belge. Bunun dışında elektrik, doğalgaz bağlı değil ise bunları bağlamak için işinize yarayabiliyor.
Soru: Yapı Kayıt Belgesi için ortalama ücret nasıl belirleniyor? Bu ücret her yerde aynı mı?
Cevap: Yapı Kayıt Belgesi ücreti; binanın toplam inşaat alanının birim yapı maliyet bedeli ile çarpılmasıyla elde edilen bedel ve yapının bulunduğu arsanın alanı ile Emlak Vergisi ve esas rayiç bedelinin çarpılması sonucu bulunan değerler toplamının konutlarda yüzde 3'ü, işyerlerinde yüzde 5'idir. Hesaplanan bu bedel yapının toplam yapı kayıt bedelidir. O binada kaç malik varsa bu bedeli eşit olarak ödemesi gerekir.
HAZİNE YA DA BELEDİYE PARSELİNDE OTURANLAR TAPU ALABİLİR Mİ?
Parselin ilgili kurumlara tahsisi olmaması ve o parselin rayiç bedelinin tespit ettirilmesi halinde yasada böyle bir satış öngörülüyor. Fakat, örneğin Sarıyer'deki piyasa koşullarında İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin sattığı parseller üzerindeki bedellerin yüksek olması nedeniyle tapu alınması mümkün görünmüyor.
Soru: Yapı kayıt belgesi almak için belirli bir tarih var mı? İleri bir tarihte kanunların olumlu bir şekilde değişmesi ve rayına oturması durumunda başvuru yapılabilir mi?
Cevap: Mevcut tebliğe göre 31 Ekim 2018'e kadar başvuru yapılabilir. Yapı kayıt belgesi ücretlerinin son ödeme tarihi ise 31 Aralık 2018'dir. Dolayısıyla eğer bu tarih uzatılmazsa belirlenen süreyi geçtikten sonra yeniden başvuru hakkınız olamayacak.
Soru: 10 kişilik bir blokta üç kişinin rızası olmasa imar barışı hakkından yararlanılabilir mi?
Cevap: Kat mülkiyetine geçmede ve para ödemede herkesin rızasına ihtiyacınız var. Diyelim ki olmadı, yasa bu halde kalırsa kat mülkiyetine de gidilmez. Herkesin rızası olursa kat mülkiyetine dönülür. Bu rakamlarda kat mülkiyetine geçmekte fayda var.
Soru: Hisse tapulu yerde ruhsatsız yapılmış binalar yapı kayıt belgesi alıp kat mülkiyetine geçebilecek mi?
Cevap: Aynı şekilde yapı kayıt belgesine başvururlar. Ancak parselde çok hissedarın ve birden çok binanın bulunması, imar planında yol ve yeşil alana gelen bölümlerin terki konusunda o parseldeki malikler arasında uzlaşma sağlanması pratikte mümkün değil. Dolayısıyla kat mülkiyetine geçilemez.
Soru: Sitelerde imara aykırı olan ortak alanlar veya sosyal tesisler için yapı kayıt belgesi başvurusu yapılabiliyor mu?
Cevap: Başvuru yapabilmeniz için mal sahibi olmanız gerekiyor. Zaten mülkünüz olmadığı için başvurunuz kabul edilmez.
Soru: Ücretler rayiç bedel üzerinden mi hesaplanıyor?
Cevap: Evet rayiç bedel üzerinden hesaplanıyor. Fakat bu rayiç bedel bilinenin aksine emlak rayiç bedeli değildir. Kurumların tespit edeceği değerlerdir. Hangi kurum satacaksa onlar bu bedeli tespit edecektir.
Soru: Ruhsatta bodrum katı garaj veya depo olarak gözüküyor. Bu konuya çözüm olur mu?
Cevap: İmar Barışı ile çözülebilir.
Soru: Ruhsatlı başlamış büyük parsellerde ruhsatın dışında yapılan ekler kat mülkiyeti alabilir mi? Örneğin; 1000 daireyle başlayan bir inşaata ruhsat dışında 500 daire daha eklenirse bu daireler kat mülkiyeti alabilir mi?
Cevap: Müteahhitler kaçak katlar için direkt kat mülkiyeti alabiliyor, böylece iflastan kurtulabiliyor. Ancak vatandaşlar için böyle bir olanak söz konusu değil. İleride değişiklik öngörülmezse müteahhitler için uygulanabilir, vatandaş için uygulanması zor bir düzenleme.
Soru: Hazine ve 2B arazilerinde süreç nasıl işleyecek?
Cevap: Mülkiyeti şahsın kendisine ait olmayan arsalar varsa ya da 3. şahıslara aitse onlar başvuru yapamıyor. Hazine'nin tahsisli alanlarında başvuru yapılamıyor. Başvurulsa bile belge iptal oluyor.
