İlçemizin sahil şeridinde yer alan yerleşim bölgelerinden biridir Rumelikavak!

Antik çağdan beri balıkçı köyü olarak bilinir. Ancak antik çağdan günümüze kadar ulaşan tarihi dokusu ile dikkat çeker! 12. yy da yapılan Rumelikavak kalesi; Şehit Ali Paşa’nın (1667-1716) izinsiz yapıldığı için yıktırdığı Mavromoloz’daki büyük Theotokos/Panania Manastırı, Büyüklimanda hala kalıntıları sağlam olarak duran Bizans öncesi yerleşim bölgesi; IV. Murat tarafından yaptırılan (1924), bilahare I. Abdülhamid Han (1774-1789) tarafından ilave yapılarak geliştiren, III. Selim tarafından onarımdan geçirilen  Kavak Hisarı (Çarşı içindeki kale) bulunmaz kıymette tarihi eserlerdir. Kale önündeki tarihi çınar 750 yaşın üzerinde olup sadece Rumelikavağı’nın değil Türkiye’nin anıt ağaçlarından biridir.

Tarihi eser bakımından ilçenin en zengin semtlerinden biri olan Rumelikavak’ta Karakaş Mescidi Kavakhisarı’na bitişti. Bu mescit büyük Sarıyer selinde (1907 veya 1912) denize sürüklendi, kalıntıları bile yok. Telli Tabya (Deli Tabya da denilir) 19 yy. da yapılan ve Milton olarak isimlendirilen bir tarihi eserdir. Fransız Tusan’a yaptırılmış olup, eşi karşıdaki Yuşa tepesi altındaki Macar mevkiinde bulunuyordu, yıkılıp gitti.

Kavak vapur iskelesinin açığındaki Dikilikaya (Dikili Çakarı/Feneri) da Rumelikavağı’nın tarihi eserlerindendir.            

Yusuf Ağa Camii (1682-1688) aslına uygunluğu zamanla kaybedilse de Rumelikavağı’n tarihi taçlarından biri olmaya devam etmektedir. Hemen yanı başındaki Yusuf Ağa çeşmesi de tarihi eserlerden biri olup mimari hüviyetini onarımlar sonucu kaybetmiş olmasına rağmen suyunu kaybetmemiştir. Abdülhamit Han Çeşmesi (1900) bütün ihtişamı ile ayaktadır. Suyu vardır. Çatısına iki kuş heykeli ilave edilmiştir, suyu vardır, bakımı fevkalade güzeldir. Bu Çeşme Altınkum’da Deniz Kuvvetleri Özel Eğitim piknik Parkı içindedir. Abdülhamid Han’a atfedilen bir diğer çeşme Altınkum Gazinosu içindeydi, ama o da kaybolup gitti.

Rumelikavak Mezarlığı içindeki Hüseyin Sırrı Paşa Çeşmesi (1894) yaşamını sürdürmektedir. Telli Baba Çeşmesi (1815) ve Kavak Çeşmesi (1897) yıkılıp giden tarihi eserlerdendir. 

Rumelikavağın en eski ve önemli eserlerinden biri Ruznameci İbrahim Efendi Çeşmesi’dir (1634). Yıkılıp yok olan Rumelikavak hamamının karşısında bulunmaktadır. Halen ayaktadır. Ama ne yazık ki bu büyük tarihi eser çeşme, hoyratça yapılan bir onarım sonucu asıl mimari özelliğini kaybetmiştir. 

Bu çeşme üzerine biraz durmak isterim. Eserimiz olan “Sarıyer Suları ve Çeşmeleri” kitabımız nedeni ile, su çeşmeler konusunda sınıf geçme, okul bitirme veya lisans tezi olan öğrenciler.çalışmalarına yardımcı olabilmem için bana geliyorlar. Tuhaftır daha çok da Ruznameci İbrahim Efendi Çeşmesini sormak bilgi almak için geliyorlar. Çünkü arayıp bulamadıklarını söylüyorlar. Bir defasında iki hanım öğrenciyi İrfan Terzi kardeşimiz bana gönderdi, kendilerine yardımcı oldum.

Bu çeşme şu anda aynı yerde fakat mimari özelliğini tamamen kaybetmiş durumda. Bir kısmı kesme taştan yapılan çeşmenin ayna taşı ve kitabesi duruyor. Ayna taşının yanlarında su taslarını koyacak yer de var. Yine ayna taşının sağında solunda birer çiçek motifi de bulunuyor. Kitabe de yerli yerinde. Ne var ki çiçek motifleri ve kitabe boyatılarak tarihi değeri yok edilmediyse de köreltildi. Ayrıca 1960 lı yıllarda kitabenin üzerine yağlı boya ile bir de ay yıldız ilavesi (Bayrak misali) yapılarak kuşa çevrildi. Son onarımında ise daha da ileri gidilerek ayna taşı dışındaki yerler çini ile kapatılarak çeşme tarihi özelliğinden tamamen uzaklaştırıldı.

İSKİ dediğimiz İBŞB nin yan kolu sadece suya zam yapıp para almayı biliyor. Oysa İSKİ’nin Vakıf Memba Suyu Dairesi var. Tarihi çeşmeleri oranın bakması gerekir ama oralı değiller. O zaman iş Rumelikavaklı dostlara düşüyor. Rumelikavağı’nı bu kadar modern hale getiren Güzelleştirme Derneği konu ile ilgilense, bu tarihi eseri tekrar kazanabiliriz.

Bir diğer dikkat çeken husus da, her nedense R. Kavcak’taki bazı çeşmelerin sularının akmamasıdır! Su akışı bol olan Rumelikavak’ta çeşmelerin akmaması akıl alacak gibi değil! Birkaç yıl önce yeni bir memba suyunun bulunması, çıkarılması ve su yollarının yapılarak çeşmelere akış verilmesi R. Kavak Güzelleştirme Derneği tarafından gerçekleştirilmişti. İnsan kendi eserine sahip çıkmadıkça başarılı ve huzurlu olamaz. Bu yoldan hareketle R. Kavak güzelleştirme derneğinin olaya sahip çıkmasını, kazandırdıkları eserleri korumalarını diliyorum.